http://sairlermaras2.blogspot.com.tr/

13 Temmuz 2014 Pazar

MARAŞLI MUSTAFA KAMİL




KİMDİR: Osmanlı Devleti’nin son döneminin ilim, fikir ve edebiyat dünyasında ağırlığını hissettirmiş Maraşlı bir aydındır.
XIX. Asır sonu XX. Asır başı İzmir basın, fikir ve edebiyat hayatının önemli isimlerinden biridir. Yayın faaliyetlerinin çoğu İzmir’de olduğu için Türkiye genelinde pek tanınmayan Mustafa Kâmil,

DOĞUMU: Mustafa Kâmil, 1857'de Maraş'ta doğmuştur.

ÖĞRENİMİ: Öğreniminin ilk kısmını Maraş ve Kilis'te yapmıştır. Medrese tahsili için geldiği Manisa'da tanınmış müderrislerden ders görmüştür. İcazeti İzmir'de almıştır.

GÖREVİ VE YAPTIKLARI
1.      İzmir’de muhtelif medreselerde müderrislik ve Sanayi Mektebinde muallimlik yapmıştır.
2.     Arapça ve din dersi öğretmenliği yapmıştır.
3.     Edebi anlamda şiir ve hikâye tarzına ağırlık vermiştir.
4.     Özellikle dil konusunda ciddi yazılar yazmış, Yeni Dil hareketinin önemli temsilcileriyle dille alakalı fikirlerini paylaşştır.

EDEBİ YAŞAMI: Yazdığı eserlerle, gazete ve dergilerdeki yayın faaliyetleriyle İzmir havalisinin bilinen, takdir edilen bir kişiliğidir.  O, çok sayıda şiirini, hikâyesini, çeşitli konulardaki nesirlerini İzmir gazete ve dergilerinde yayınlamıştır. Kâmil Efendi, ilk eserlerini medrese öğrencisi iken Manisa da, diğer eserlerini İzmir'de kaleme almıştır.
İstanbul gazete ve dergilerinde de birkaç şiir ve yazısı çıkmıştır. Yaşadığı dönemde İzmir'in seçkin simalarından biridir.

Bu bildirimizde Maraşlı Mustafa Kamil’in dille ilgili yazılarından yola çıkarak, dilde sadeleşme hakkındaki görüşlerine yer verilecek, böylece dil anlayışı ortaya konulacaktır. Bununla beraber yazarın on hikâyesi yabancı sözcük kullanımı açısından incelenecektir. Bu noktadan hareketle yazarın yabancı söz varlığı ile dil görüşleri arasındaki münasebete bakılarak bir sonuca varılacaktır. Ayrıca bir yazarın söz varlığı, yaşadığı dönemle alakalı devrin sosyal, kültürel ve siyasi hayatına da ışık tutacağından, dönemle ilgili bazı ipuçlarına da yer verilecektir.


ESERLERİ
Eserlerinden sekizi matbudur, dördü basılmamıştır.

1.    İbni Sina, 
2.   Usul i Ekyise,
3.   Sarf i Osmani,
4.   Güfte i Kamil,
5.   Mer’aşi (Adap’dan Abdulvahap haşiyesi – Arapçadır.),
6.   Dini ve tarihi Mehakıb ı İmam ı AZAM (Tercüme),
7.   Kavaid i Arabiyye,
8.   Manzume i Harb (İbn i Sina’dan tercüme).

Mustafa Kâmil Efendi’nin eserleri elbette bu kadar değildir. Dini -  tasavvufî içerikli  (basılan) on üç dolayında eserinin varlığı bilinmektedir.

Basılmayan Eserleri

a.     Zübde i Baharistan,
b.     Hey'et i İslamiyye,
c.     Tağlit i Galatat,
d.     Risale i Yaiyye.

ÖLÜMÜ: Maraşlı Mustafa Kâmil Efendi, 1924ylında ölmüştür.


------------------------------------------------------------------------------
2 şiiri

1.

Bir kusur işleyeni kalkma hemân te’dîbe
Uslanır belki biraz sabr u sükûnet göster

Etmeden bir işi evvelce güzelce tahkîk
Hakkı maznûnda ne rıfk u ne huşûnet göster
------------------------------------------------------------------------------
2.

Ey felek kahreyleyip alemde har ettin beni
Bir gün olsun etmedi hurrem nizar ettin beni

Genç iken attın garip illerde bi zad ü vedad
Etmedin bir lahza feyz i şefkatinle bari şad

Bilmedim olmak nedir alemde aya ber-murad
Ber-murat olmak meğer olmak imiş hep na-murad

Beslemek tulu emel beyhudadır insan için
Mihnet-i müzdad olur ettikçe ömrü izdiyat

Gördüğüm zevke bedel her lahza bir nev-i keder
Dehre gelmekten kederlenmek imiş maksat meğer

Bence müsteb'ad iken bir gün olup etmek sefer
Bekliyorken öz vatandan bari bir şafi haber

Çeş molup her zerre cismimle eylerken nazar
Sevgili kardaşlarım dünyadan etmişler güzer

Tir i hun efşanla hun ahud olup piraneni
Kanla dolmuş can verirken hake düşş dameni

Kıymadan etmiş masumu hain Ermeni
Maraş'ın derya yı hun olmuş bütün piraheni

Ah kim şimdi garip oldum vatansız yarsız
Gurbet ilde ağlarım aram-suz gam-harsız

Not: Fotoğraf semboliktir.

------------------------------------------------------------------------------


AÇIKLAMA
Maraşlı Mustafa Kamil’in, “İbn-i Sina” adlı eseri, İranlı Kitapçı Hüseyin Efendi tarafından, 1307 yılında İstanbul’da basılmıştır. Bu eser, İbn- Sina'nın  kısa hayat hikayesinin ardından, İbn-i Sina'nın Ruh hakkındaki kasidesi’ne yer veren Maraşlı Mustafa Kamil’in yorumundan  oluşmaktadır.
İbn-i Sina'nın hayatı ile ilgili olarak verilen bilgilerin farklı kaynaklar ile karşılaştırılması, müellifin tanınması açısından önem taşımaktadır. İbn-i Sina, mantık, tıp, matematik, felsefe alanlarında kendisine çok sayıda eser nisbet edilen bir şahsiyettir. Burada açıklanan “Ruh Kasidesi”nin içerik bakımından İbn-i Sina’nın bilinen bilgilerimiz ile karşılaştırılması, Maraşlı Mustafa Kamil aracılığı ile bize aktarılan yorumların, İslam tasavvuf ve felsefesine ait zenginliğe katkı yapacağı düşünülmektedir.
Maraşlı Mustafa Kamil Efendi’nin, “İbn-i Sina” adlı eseri, İbn-i Sina’nın Osmanlıca hayat hikâyesi ile Ruh Kasidesi ile ilgili Arapça beyitlerin ve Mustafa Kamil’in Osmanlıca şerhlerinin günümüz Türkçesine kazandırılması ve kısaca değerlendirilmesi tebliğimizin ana konusunu teşkil etmektedir. İbn-i Sina, tıp alanındaki önemli çalışmaların yanı sıra, İslam dünyasında kendi döneminde yer alan metafizik tartışmaları içinde de aktif olarak yer almıştır. İbn-i Sina’nın fizik ile metafiziği birleştirici yaklaşımı, Aristo ve Eflatun arasında bir yere işaret etmekte ve bu yönüyle İbn-i Sina katı bir tarafgirlikten uzak bir felsefeyi temsil etmektedir. Maraşlı Mustafa Kamil’in eseri bize bu konuda farklı bir perspektif vermektedir. Bu nedenle Maraşlı Mustafa Kamil ile ilgili yeni araştırmaların yapılması büyük önem arz etmektedir. Kültür ve medeniyetin taşıyıcıları fikir adamları, düşünür ve yazarlardır. Mustafa Kamil Efendi’nin, İbn-i Sina adlı eseri, İbn-i Sina’nın kimler tarafından nasıl anlaşıldığı ile ilgili bir birikimin, gün ışığına çıkmayan sayfalarını araştırmacılarının hizmetine sunulması gerekir.
-----------------------------------------------------------------
KELİMELER

İcazetname: İzin belgesi, onay belgesi. Diploma.
Şehadetnâme: (İcazetname)İlimde ve yazıda tahsilini bitirenlere verilen şehadetnâme (belge) yerine kullanılan bir tabirdir.
Müderris: Ders veren. Profesör.
Tedrîse Başlamak: Ders vermeye başlamak.

KAYNAK

Uluslararası Osmanlı Döneminde Maraş Sempozyumu 2012
1. Öğr. Ayşe AMBAROĞLU - (Burak Bora Anadolu Lisesi)
2. Arş. Gör. Esra KİRİK - (Sakarya Üniversitesi)


Hiç yorum yok: